Demans'ın birçok nedeni olmasına karşın en sık sebep Alzheimer’dır Demans bir kişinin günlük aktivitelerini yapabilme kabiliyetini ve düşünme yeteneğini etkileyen semptomların grubunu topluca izah etmek için kullanılan terimdir. Birçok durum demansa sebep olabilmektedir fakat Alzheimer buna sebep olan hastalıkların en başında gelmektedir. Demansa sebep olan birçok faktör bulunması sebebiyle bu hastalığın genetik olarak geçen bir hastalık olduğunu söylemek doğru olmaz. Demansa sebep olan hastalıklarda bazılarında (örneğin Alzheimer) genetik olarak geçişli olabilir. Alzheimer hastalığının sadece çok nadir formunda hastalık genetik olarak geçmektedir ve bu tüm Alzheimer hastalarının sadece % 1 kadarını oluşturmaktadır. Tipik olarak bu tür Alzheimer hastalığı belli ailelerde olur ve genetik yatkınlık söz konusudur. Demans bazı semptomlarla kendini göstermektedir, bunlardan en sık olanı hafıza kaybıdır. Sadece kişide unutkanlık var diye demans tanısı konulmamalıdır. Tipik olarak demans tanısı en az iki beyin fonksiyonunda etkilenme olmasını gerektirmektedir. Bunlar: Hafıza kaybı ile beraber karar verme yeteneğinin bozulması ya da dil ile ilgili problemler yaşama. Bu problemler rutin işlerin yapılmasını zorlaştırmaktadır (Örneğin faturaları ödeme, iyi bildiği yerlere kaybolmadan araba ile gidebilme gibi). Demans aynı zamanda konfüzyona neden olur. Kişilik ve sosyal davranış bozuklukları oluşabilir. Birçok hastalık ya da tıbbi durum beyindeki hasarı tetikleyerek demansa sebep olabilir. Menenjit ensefalit gibi enfeksiyonlar, inme, multipl sklerozis (MS), Lewy body demansı, multipl kafa travması, tiroit problemleri, beslenme bozuklukları ve diğerleri bu durumlara örnek olarak sayılabilir. Bazı durumlar genetik olmasına rağmen çoğu değildir. 65 yaş üstündeki kişilerde demansın en sık sebebi Alzheimer’dır. Alzheimer’ın sebebi birçok olguda bilinmese bile Alzheimer hastalarında beyinde sıklıkla plaklar ve düğümler bulunmaktadır. Plaklar beta- amiloid (amyloid) denilen protein kümeleridir, düğümler ise Tau proteinleri tarafından yapılmış fibröz yumaklardır. Bu plak ve düğümler beyinde hasara neden olarak demans semptomlarının oluşmasına vesile olurlar. Alzheimer hastalarının çok nadir bir kısmında spesifik bir genetik hastalık tespit edilebilir. Bu grup hastalarda çocuklarında % 50 oranında genetik mutasyon olma şansı bulunmaktadır; bu da Alzheimer olmalarına neden olur. Genetik geçişli olan Alzheimer hastaları genellikle hastalığa 40’lı ya da 50’li yaşlarda yakalanırlar, ki normalde Alzheimer 65 yaş ve sonrasında başlamaktadır. Alzheimer hastalarının büyük çoğunluğu genetik geçiş göstermemektedir. Buna rağmen birinci dereceden yakın akrabalarda Alzheimer varsa kişide Alzheimer olma olasılığı kişinin tıbbi hikayesi, yaşam tarzı ve çevresel faktörlere göre değişmekle beraber 2-3 kat artmaktadır.
|