Boyun oldukça hareletli omurga kısmıdır 7 adet (C1-C7) omurga kemiği bulunmaktadır C1-2 arası haricinde omurgalar arasında disk denilen materyal bulunmaktadır. Disk sayesinde omurgalar serbest olarak hareket ederler ve disk alınan şokları abzorbe etmeye yarar.
Her omurganın korpus kısmına ilave edilen ark şeklindeki kemiğin ortasındaki açıklık spinal kanalı yapar içinden de omurilik geçer. Omur ilik üç adet meninks denilen zar (dura, araknoid, pia) ile sarılmış olarak beyin omurilik sıvısının içinde yüzer.
Her omurga seviyesinde sağlı sollu bulunan foramen denilen deliklerden spinal sinirler çıkarlar. Bu sinirler vücudun sorumlu bölgesine gider ve orada ne tür fonksiyonu varsa onu yerine getirir ( kas hareketi, cilt duyusu, organ fonksiyonu gibi) bu hassas omur ilik ve sinirler buyunda sağlam kemik ligament ve kaslar tarafından çevrilerek korunaklı hale getirilir
Boyun ağrısının en sık sebepleri
Boyununuzda ağrı ve kolunuza yayılıyorsa ve beraberınde uyuşma ile güçsüzlük varsa beyin cerrahına muayene için baş vurmanız gerekmektedir.
Boyun ağrısı disk dejenerasyonu, spinal kanalda daralma artrit gibi sebeplerden veya daha nadir olarak kanser yada menenjit gibi sebeplerden olabilir. Şiddetli olan boyun ağrılarında aile hekiminiz sizi bir uzmana özellikle beyin cerrahına yönlendirecektir.
Aşağıdaki gibi ağrılarınız varsa beyin cerrahına muayene olmalısınız:
Yaş, yaralanma, kötü postür veya boyun omurgalarında dejenerasyon ve eklemlerde problemlere neden olan artrit diskte dejenerasyona ve kireçlenmeye neden olur. Trafik kazalarında sık olabilen kamçı şeklinde boynun hareket etmesi ile diskte fıtıklaşma, omurgadarılma damar zedelenmesi ve nadiren boyundan aşağısının felç olmasına neden olabilir. Boyun fıtığı kanalın daralmasına ve sinirlerin bası altında kalmasına neden olarak aşağıdaki problemleri yapar.
Spinal kanal daki daralma ve omuriliğe bası ile buradahi hasar sinirlrin ulaşacakları son organda (kollar, göğüs, karın ve bacaklar) fonksiyon bozukluğuna neden olur.
Servikal stenozis spinal kanalda daralma ile beraber omuriliğe bası ile kendini gösterir bu hadise yaşlanma nedeniyle olur. Disk suyunu kaybeder dejenere olur ve omurga korpusları arasında mesafenin daralmasına neden olur, diskin özelliğini kaybetmesi şokları tamponlama özelliğinin bozulmasına neden olur. Aynı zamanda kemiklerin etrafındaki ligamentlerin kalınlaşması ve elastitisenin kaybolmasına neden olur. Dejeneratif değişiklikler ve kireçlenmeler ileleme gözterir ve zamanla daralmayı daha artırlar. Hafif stenozlar artma göstermediği dönemde konservatif olarak tedavi edilirler. Şiddetli olan daralmalar mutlaka beyin cerrahına müracaat etmelidir.
Boyun travmaları motorlu araç kazaları, diğer travmatik olaylarda yada spor yaralanmalarında olabilir. Bu tür yaralanmalarda boyunda tutulma, omuz, kol, baş ağrısıve dengesizlik şikayetleri olur. Motolu taşıt yaralanmalarına boyundaki kaslar ve eklemleri birbirine tutan ligamentler yırtılır. Kemik yapıda bir problem yok ve boyun instabil değilse belirgin disk yoksa konservatif tedavi uygulanabilir.
Teşhis beyin cerrahı tarafından hikaye, muayene ve tetkik bulguları sonucunda yapılır. Bazı hastalara önce konservatif tedavi uygulanır eğer fayda sağlanmazsa tetkikler yapılabilir
Bilgisayarlı tomografi: Kanalın capının ölçulmesinde ve kemik yapının gösterilmesinde önemli yer tutar
Elektromyelografi (EMG): periferik sinir ve kastaki elektrik uyarısı ölçülerek değerlendirilir. Sinirdeki hasarlanmayı göstermesi açısından önmelidir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Üç boyutlu olarak yapıların gösterilmesinde önemli rol oynamaktadır, MRI ile omurilik, sinir kökleri ligamentler ve diski görmek kolaydır.
Myelografi: eskiden kullanılan faydalı yontem olup MRI ın uygulanamadıgı vakalarda kullanılabilir.
Düz Röntgen Grafi: kemik yapının ve aksın yapısını göstermesi açısından önemlidir.
Konservatif (cerrahi dışı) tedavi seçenekleri
Konservatif tedavinin yapılabilmesi hastanın bulgularına bağlıdır eğer belirgin defisit yoksa ağrıyı azaltmak için bu tedavi uygulanabilir, doktorunuz size reçete verecektir burada kas gevşetici ve ağrıkesici antienflematuar ilaçler yer almaktadır. Haeketi azaltmak ve servikal kolar denilen boyunluk takmak ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Boyunluğu yatarken çıkarmak kaydıyla bir haftayı geçeyen sürede kullanmak uygun olur. Bazı hastalarda ağrı bir noktadan başlar ve hasta burayı parmağıyla gösterebilir buraya steroid enjeksiyonu faydalı olabilir. Konservatif tedaviler 6 hafta kadar devam edebilir.
Kolda yada bacakta kuvvetsizllik yada uyuşukluk varsa yada bu şikayetler travma sonrasında çaşladıysa beyin cerrahına muayene olmanız uygun olur.
Birçok cerrahi yöntem boyundahi hastalıklarda kullanılabilir. Yapılacak cerrahi teknik diskin lokalizasyonuna omurilik basısı olup olmadığına bağlıdır. Diğer faktörler hastanın yaşı, hastalığın süresi ve hastanın tıbbi durumu ve daha önce boyun cerrahisi geçirip geçirmediğine bağlıdır.
Nezaman konservatif tedavi yetersiz kaldı cerrahi gerekiyor deriz. Aşağıdaki bulgular varsa cerrahi düşünülebilir:
Olguların durumuna göre değişik cerrahi prosedürler uygulanabilir. Küçük bir yüzdede spinal insitabilite düşünülerek füzyon yapılabilir genellikle cerrahi öncesinde bu tespit edilir. Spina füzyonda iki yada daha fazal omurganın vida ve rotlar kullanılarak birbirine kaynaması sağlanır. Bu sayeda omurga sabitlenmiş olur ve hastadaki kronik instabilite ağrısı rahatlamış olur.
Eğer sigara içiyorsanız sigarayı bırakmalısınız. Sigara omurgadaki yapıları hasarlar ve iyileşme hadisesini yavaşlatır. Eğer hasta aşırı kilolu ise kilo vermeli. Hem kilo hemde sigara varsa spinal füzyon cerrahisi sonucuna kötü etkiler.
Bu ameliyatlarda hastaların çoğunda ameliyat önceki ağrılarında azalma ve iyileşme görülür. Ameliyat öncesinde kar ve zarar ilişkisi iyi hesaplanmalıdır. Hastalara tamamen iyileşeceklerine dair geranti vermek uygun değildir.
Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.
© Buradaki bilgilerin herhangi bölümü veya tamamı Prof. Dr Ersin Erdoğan’ın müsaadesi olmadan kullanılamaz veya çoğaltılamaz